Kuşlarda Papağan Ateşi Nedir? Nasıl Anlaşılır? Tedavisi Var mı?

Kuşlarda Papağan ateşi veya kuş klamidyası olarak da bilinen psittakoz, birçok kuş sahibinin evcil hayvanlarına bakarken karşılaşacağı bir kuş hastalığıdır. Psittakoz şiddetli ve hatta yaşamı tehdit edici olabilir; uyuşukluk, iştahsızlık, kilo kaybı ve daha fazla semptomlara neden olabilir. Bu zoonotik hastalık, Amerika papağanı, muhabbet kuşları, papağanlar, Amazon papağanları, kakadular, loriler, Afrika gri papağanları, muhabbet kuşları, conures, güvercinler ve hatta evcil ördekler gibi popüler evcil hayvanlar da dahil olmak üzere birçok farklı kuş türünde bulunabilir.

Psittakoz bulaşıcıdır ve hava yolu ile yayılabilir, hatta insanlara bile bulaşabilir. Kuş sahipleri, bu hastalığın evlerini etkileme riskini en aza indirmeye yardımcı olmak için psittakoz ile ilişkili belirtileri ve önleme yöntemlerini öğrenmelidir.

Papağan Ateşi Nedir?

Psittakoz, Chlamydophila psittaci bakterisinin neden olduğu, 400’den fazla kuş türünü ve bazı memelileri etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. Psittakoz kuştan kuşa bulaşır, ancak aynı zamanda enfekte kuşlar yoluyla bazı memelilere (insanlar dahil) bulaşıcı olabilir.

Kuşlarda Psittakoz Belirtileri

Kuşlarda psittakoz çeşitli semptomlara neden olur, ancak aynı zamanda fark edilmeden de syeredebilir ve hiçbir belirti vermeden kalabilir. Bakteriye maruz kalma sonucu akut olarak enfekte olan kuşlar (enfekte bir kuş veya eşya ile temas eden) yaklaşık üç gün sonra semptomlar göstermeye başlarken, bakteri taşıyıcıları her an hastalanabilir. Enfekte kuşlar strese girene kadar asemptomatiktir. Bu semptomların başlamasını tetikler ve kuş sahipleri aşağıdakileri gözlemleyebilir:

• Kabarık ve şişmiş gözler
• Letarji
• İştah kaybı ve kilo kaybı
• Kabarık tüyler
• Burun akıntısı
• Anormal dışkılar

Kabarık ve Şişmiş Gözler

Konjonktivit olarak da bilinen şişkin gözler, psittakozlu kuşlarda yaygın görülen bir semptomdur. Bunun nedeni göz içindeki ve çevresindeki kan damarlarını etkileyen iltihaplanmadır.

Letarji

Kuşlarda uyuşukluk, insanları ve diğer türleri etkileyen birçok hastalığın belirtisidir. Kuşlarda papağan ateşi vakası boyunca katlanabileceği çeşitli hastalık belirtileri, enerji seviyelerinin düşmesine neden olarak oyun oynama, ses çıkarma ve uçma gibi normal davranışları sınırlandırabilir.

İştah Kaybı ve Kilo Kaybı

Kuşunuzun normal miktarda yemek yemediğini fark ederseniz kilo kaybı yaşanabilir. Kuşunuzun sağlıklı bir kiloyu korumasına ve kendini iyi hissetmediğinde hayati besinleri tüketmesine yardımcı olmak için egzotik kuşlar konusunda uzman olan kuş veterineri Patikaya kliniği kuşunuzda meydana gelen tüm belirtileri tespit ederek odak tedavi seçeneklerini modern tıbbi yöntemlerle yerine getirecektir.

Kuşlarda Kabarık Tüy

Kuşunuz ısınmak için tüylerini kabartabilir. Kuşlarda papağan ateşi genellikle kuşların üşümesine ve titremesine neden olur, bu nedenle kabarık tüyler bu hastalığın bir göstergesi olabilir (ancak kuşlar aynı zamanda heyecan, kaygı, öfke veya mutluluk gibi duyguları göstermek için de tüylerini kabartır).

Burun akıntısı

Psittakoz vakalarında kuşunuzun burun boşluğundan akıntı gelmesi yaygındır. Bu, zor nefes alma gibi solunum sorunları ile beraber seyredebilir.

Anormal Dışkılar

Kuşunuzun dışkısı çeşitli nedenlerden dolayı akıntılı, rengi solmuş veya başka şekilde anormal olabilir. Bununla birlikte, psittakozun diğer semptomlarıyla birlikte bu, karaciğerinin bakteriler tarafından enfekte olduğu anlamına gelebilir. Sahipler sarı veya yeşil tonlarında renk değişikliği fark edebilir.

Psittakoz / Papağan Ateşi Nedenleri

Psittakoz oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Solunum yoluyla yayılabileceğinden, psittakozun aynı evin birden fazla üyesine (kuşlar, insanlar ve diğer hayvanlar dahil) bulaşması yaygındır. Aşağıdaki nedenler ortaya çıkabilir:

Enfekte kuşlarla temas: Kuşların psittakoza yakalanmasının hızlı bir yolu, enfekte bir kuşla temas etmek, aynı bölgede nefes almak ve sonuçta enfeksiyonu yaymaktır.

Kontamine olmuş eşyalar: Psittakoz, kuşlar yiyecek, su kapları, düşen tüyler ve başka bir kuş tarafından kontamine olmuş diğer eşyalarla (diğer kuş mevcut olmasa bile) temas ettiğinde yayılabilir.

Hava yoluyla bulaşan enfeksiyon: Enfekte bir kuşla havalandırmanın yetersiz olduğu aynı odada bulunmak da evcil kuşunuzun hastalığa yakalanmasına neden olabilir. Bu aynı zamanda psittakozun enfekte kuşlara bakan insanlara da yayılmasının bir yoludur.

En sık enfekte olan evcil kuş türleri, psittacine familyasından olanlardır (genellikle papağan olarak anılırlar). Bunlar arasında:

• Amerika papağanı
• Muhabbet kuşları
• Papağan türleri
• Amazon papağanları
• Kakadular
• Lorikeetler
• Afrika gri papağanları
• Conureler bulunur.

Evcil ördekler gibi evcil güvercinler de sıklıkla psittakoz ile enfekte olur. Yabani kuşlar da dahil olmak üzere yüzlerce başka kuş türü de bu hastalığa karşı hassastır.

Kuşlarda Papağan Ateşi Tespiti

Kuşlarda papağan ateşi olup olmadığını nasıl anlarsınız? Chlamydia organizmasını tespit etmenin en hızlı ve tercih edilen yöntemi PCR, polimeraz zincir reaksiyonu testidir. Bu güvenilir, hassas test, kültürde olduğu gibi organizmanın yaşayabilir olmasına dayanmaz. Chlamydia’nın büyümesi çok zordur. Zoonotik olduğu için tüm laboratuvarlar organizmayı yetiştirmeye çalışmayacaktır. Kanın bazı serolojik testleri mevcuttur, ancak bu testlerin yorumlanması daha fazla sorun yaratabilir.

Klinisyenler, kuşun CBC (Tam Kan Sayımı) ve X ışınlarının yanı sıra profil kan testlerine dayalı klinik tabloya uyması durumunda, kuşun hastalığa sahip olduğunu belirleyebilir. Röntgende akciğerlerde (pnömoni) ve hava keselerinde (hava kesecik iltihabı veya hava keselerinin iltihabı) değişikliklerle birlikte genişlemiş bir karaciğer ve/veya dalak görülebilir.

Bunlar daha sonra teşhis planının bir parçası olabilir. Klinisyen daha sonra PCR ile test etmek için orofarenks sürüntüleri, taze kloaka dışkısı ve kan alabilir. Bu test alanları aynı zamanda PCR ile sağlıklı bir kuşu test etmek ve kuşun hastalığı taşımadığından emin olmak için de kullanılabilir; bu tür testler genellikle kuş veterinerine ilk ziyaret sırasında tavsiye edilir.

Kuşlarda Papağan Ateşi Tedavisi

Bu bakterinin geleneksel tedavisi 45 gün boyunca doksisiklin kullanımıdır. Terapi sürecinin bu kadar uzun olmasının nedeni, C. psittaci organizmasının, kan dolaşımındaki bir tür beyaz kan hücresi olan makrofajın içinde saklanabilmesidir. Ne yazık ki doksisiklin, replikatif olmayan döngüsündeyken makrofajdaki organizmaya ulaşamaz. Ancak 45 günlük tedavi süresinde en az iki kez meydana gelen hücresel bölünme sırasında organizmalar makrofajdan salınır ve bu da doksisiklin’in onları öldürebileceği zamanı sağlar. Bu nedenle tedavi süresi bittikten sonra hastalıktan kurtulduğundan ve klinik taşıyıcı olmadığından emin olmak için kuş veya kuşların yeniden test edilmesi gerekir.

Psittakozlu Kuşlarda Prognoz

Tedavi edilmediği takdirde kuşların yaklaşık yüzde 50’sinin psittakoz enfeksiyonlarından öldüğü söylenir, ancak antibiyotikler genellikle tedavide başarılı olmaktadır. Kuşunuz bu hastalıkla ilişkili semptomlardan herhangi birini gösteriyorsa, tedaviye başlamak için mümkün olan en kısa sürede bir kuş veteriner muayenesi planlayın. 45 günlük ilaç tedavisinden sonra enfeksiyonun temizlendiğinden emin olmak için takip muayeneleri önerilebilir.

Psittakoz Nasıl Önlenir?

Diğer kuş hastalıklarında olduğu gibi, kuş sahiplerinin psittakoz enfeksiyonlarını ortaya çıkmadan önce önlemeye çalışması en iyisidir. Uygun hijyen uygulamaları, karantina prosedürleri ve enfekte kuşların izolasyonu çok önemlidir:

Taşıma Sırasında Temizlik

Bazı dezenfektanlar psittakoza neden olan bakterileri öldürebilir, dolayısıyla bu hastalığın önlenmesinde temizlik önemlidir. Bir petshop’u ziyaret ederseniz, kuşlarla ilgilenirken ve kendi kuşunuza dokunmadan önce ellerinizi iyice yıkadığınızdan emin olun. Petshop’ta satılan ürünler dahi (yiyecek tabakları, kafesler ve oyuncaklar gibi) enfekte kuşlardan kaynaklanan fomitleri barındırabilir ve eve getirilmeden önce yıkanmalıdır.

Yabani Kuşları İçeren Sanitasyon

Yabani kuşlar da psittakozu taşıyabilir. Yuvadan düşen yavru kuşlar, ölü kuşlar ve yaralı kuşlar genellikle insanlar tarafından ele alınır ve papağan ateşi taşıyabilir. Yabani kuşlarla (özellikle deniz kuşlarıyla) temas halindeyseniz, evcil kuşunuza dokunmadan önce ellerinizi yıkadığınızdan emin olun.

Yeni Kuşların Karantinaya Alınması

Yeni bir evcil kuş almayı planlıyorsanız, kuşu başka biriyle tanıştırmadan önce karantinaya aldığınızdan emin olun. Bu, onları herhangi bir psittakoz belirtisi açısından izlemeniz için size zaman tanıyacaktır. Bu karantina döneminde iyi hijyen uyguladığınızdan emin olun veya özellikle kuşun kaynağı tıbbi geçmişini belirtmiyorsa tek kullanımlık eldivenler ve maske takın.

Enfekte Kuşların İzole Edilmesi

Birden fazla kuşunuz varsa ve birine psittakoz teşhisi konulursa, enfeksiyonun yayılma riskini en aza indirmek için o kuşu diğerlerinden derhal izole edin. İyi havalandırma, temiz ortamlar ve el yıkama, evde psittakoz bulaşmasını önlemek için çok önemlidir.

Kuşlarda Papağan Ateşi İnsanlara Bulaşır mı?

Psittakoz insanlara da bulaşabilir ve enfekte bir kuşa dokunmak, sahiplerinin bu hastalığa yakalanmasına neden olabilir. Solunum yoluyla yayılabilir, dolayısıyla kuşunuzla yakın koşullar altında olmak bir risktir. Pencereleri açarak kuşunuzun bulunduğu odanın havalandırmasını artırmaya çalışın. Hasta bir kuşu beslerken veya tutarken daima maske ve eldiven takın ve evinizi sık sık dezenfekte edin.

İnsanlarda ve diğer memelilerde psittakoz belirtileri kuşlarınkinden farklıdır. İnsanlarda psittakoz tipik olarak solunum yolu hastalığına, ateşe, titremeye, yorgunluğa, kas ağrısına, kuru öksürüğe ve daha fazlasına neden olur.

İnekler gibi bazı memelilerde psittakoz, göz sorunları, topallık, ateş ve burun akıntısının yanı sıra düşük ve üreme sorunlarına da neden olabilir.

Psittakoz, tedavi edilmeyen ve semptom gösteren hayvanlarda ölümcül olabilir, ancak çoğu asemptomatiktir. Semptomların çeşitliliği başka türdeki hastalıklara da işaret edebilir, bu nedenle yalnızca semptomlara bakarak psittakozu teşhis etmek zordur. Belirtilerinizin nedeninin papağan ateşi olup olmadığını belirlemesine yardımcı olması için daima doktorunuza enfekte hayvanlara olası maruz kalma durumu hakkında bilgi verin. Kuşlarda papağan ateşi rahatsızlığı için İstanbul’da 7/24 veteriner konseptinde hizmet vermekte olduğumuz Kuş Veterineri Patikaya ile iletişime geçebilirsiniz.